Koronka Śląska - Mniejszość Niemiecka

O projekcie


O projekcie: Śląsk ma długą, bo sięgającą XVIII wieku tradycję wyrobu rękodzielniczej koronki w dwóch technikach: klockowej i igiełkowej. Obie właściwie zanikły w drugiej połowie XX w. Jednym z  głównych celów stowarzyszenia Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców na Śląsku Opolskim jest dbanie i pielęgnacja regionalnej tradycji i dziedzictwa kulturowego. Stąd też pomysł reaktywacji śląskiej tradycji rękodzielniczej – koronkarstwa oraz ożywienie wiedzy na jego temat.  Projekt "Tajemnice Śląskiej Koronki – historia, tradycja, współczesność" zakłada popularyzację wiedzy o historii i dziejach koronkarstwa na Śląsku, technikach ich wytwarzania oraz używanych tutaj wzorach.

W trakcie realizacji tego projektu:

  • Przeprowadzono wizytę studyjną w Szkole Koronki Klockowej Barbary Uthmann w Annaberg-Buchholz (Die Klöppelschule Barbara Uthmann – Annaberg-Buchhotlz).
  • Odbyła się pierwsza na Śląsku Opolskim I Letnia Akademia Śląskiej Koronki Klockowej w partnerstwie Śląskiego Koła Koronki Klockowej i Domu Spotkań DFK Krapkowice-Otmęt.
  • Ukazał się polski przekład książki p. Giseli Graff-Höfgen: „Śląskie Koronki. Dokumentacja śląskiego koronkarstwa klockowego i igiełkowego - Schlesische Spitzen. Eine Dokumentation über die schlesische Klöppel- und Nadelspitzenherstellung“
  • Zorganizowano wystawę koronki śląskiej koronki klockowej i igiełkowej w Muzeum Śląska Opolskiego. Koronki igiełkowe zostały udostępnione przez autorkę książki Giselę Graff-Höfgen, a koronki klockowe przez Śląskie Koło Koronki Klockowej.
  • Nakręcono wizytówki – miejsc, gdzie można oglądać obiekty ozdobione prawdziwą śląską koronką – partnerów projektu: Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze, Muzeum Śląska Opolskiego i Muzeum Wsi Opolskiej.

Historia


Krótka historia śląskiej koronki klockowej i igiełkowej na planszach.

Pobierz [PDF]

Tradycja



Śląska Koronka Śląsk ma długą, bo sięgającą XVIII wieku tradycję wyrobu rękodzielniczej prawdziwej koronki w dwóch technikach: klockowej i późniejszej XIX wiecznej igiełkowej.  Technikę klockową wprowadził i rozpowszechnił król Fryderyk II zwany Wielkim, za pomocą dwóch ministrów prowincji Śląska  Ernsta Wilhelma von Schlabrendorffa, a po jego śmierci Karla Georg von Hoyma. Oboje stawiali na sprowadzanie nauczycielek koronkarstwa z Belgii, ale przede wszystkim z saksońskiego pasma Rudaw, w tym z miasta Annaberg, stad też koronki klockowe nazywano na Śląsku annaberskimi.

Na Śląsku nie zachowały się żadne wzorniki koronki w tej technice, w związku z tym należało sięgnąć do źródeł – wzorów ze Szkoły Koronki Klockowej Barbary Uthmann w Annaberg-Buchholz (Die Klöppelschule Barbara Uthmann – Annaberg-Buchhotlz). Jest to jedno z kilkunastu miejsc w tym rejonie, gdzie wytwarza się koronkę klockową nieprzerwanie od XVI wieku.

Technika wytwarzania koronki igiełkowej ograniczała się do rejonu Karkonoszy, gdzie wcześniej uprawiano chałupnicze tkactwo domowe. Była to najdelikatniejsza i jednocześnie najdroższa koronka, noszona z dumą przez elitę Prus, a później Cesarstwa Niemiec.

Więcej dowiesz z się z książki Giseli Graff-Höfgen „Śląskie Koronki. Dokumentacja śląskiego koronkarstwa klockowego i igiełkowego -  Schlesische Spitzen. Eine Dokumentation über die schlesische Klöppel- und Nadelspitzenherstellung“



Współczesność



Śląska KoronkaPrzekazane nam wzory ze Szkoły Koronki Klockowej Barbary Uthmann w Annaberg-Buchholz (Die Klöppelschule Barbara Uthmann – Annaberg-Buchhotlz)   odtwarzałyśmy podczas zajęć I Letniej Akademii Śląskiej Koronki Klockowej. Pracowałyśmy w dwóch grupach zaawansowanych koronkarek, które odtwarzały wzory koronek i początkującej stawiającej swoje pierwsze kroki w tej technice.

Naszą instruktorką i nauczycielką była Małgorzata Połubok artystka koronkarstwa z kilkunastoletnim doświadczeniem, a tekże liderka i współtwórczyni Śląskiego Koła Koronki Klockowej.

Warsztaty odbywały się w sierpniu i we wrześniu w Domu Spotkań DFK Krapkowice-Otmęt pod czujnym okiem p. Anny Kulki.



Wystawa


Aktualności - wystawa koronki klockowej

Do 28 listopada, w murach Muzeum Śląska Opolskiego odbywa się wystawa koronki klockowej i igiełkowej. Można tam obejrzeć koronki projektu baronowej Hedwig von Dobeneck ze Szkół Koronki Księżnej Daisy oraz Szkół Śląskiej Koronki Hoppe-Siegart – firmy która jako ostatnia działała w Jeleniej Górze do 1945 roku. Warto także zajrzeć na wystawę etnograficzną, gdzie znajdują się koronkowe podczepce, wałek z partronem (schematem) koronki klockowej ze Śląska Cieszyńskiego i elementy odzieży ozdobione prawdziwą śląską koronką.

Dziękujemy dyrekcji Muzeum Śląska Opolskiego za współpracę, a szczególne podziękowania składamy kierownik p. Małgorzacie Goc i działowi etnograficznemu MŚO oraz graficzce p. Bożenie Trabuć.

W kasie muzeum oraz w Biurze Zarządu TSKN dostępna jest książka  Giseli Graff-Höfgen „Śląskie Koronki. Dokumentacja śląskiego koronkarstwa klockowego i igiełkowego -  Schlesische Spitzen. Eine Dokumentation über die schlesische Klöppel- und Nadelspitzenherstellung“

Sponsorzy i partnerzy projektu




Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Etno-Polska 2020 oraz Konsulatu Republiki Federalnej Niemiec w Opolu.

Kontakt


Towarzystwo Społeczno Kulturalne Niemców na Śląsku Opolskim

Sozial-Kulturelle Gesellschaft der Deutschen im Oppelner Schlesien

ul. Konopnickiej 6

45-004 Opole

tskn@skgd.pl

www.skgd.pl


Koordynatorka / Koordinatorin: Beata Kubica

beakubica@gmail.com